Hemen izanik han naiz

Hemen nintzen

Hemen naiz

Hemen izanik han naiz orain

Eta laster ez naiz hemen izango

Han izango naiz. (*)

(*) Indirektak harrapatzen ez dituzuenoi esango dizuet etxe berrian bizi naizela orain: www.blogak.com/jozulin. Bloggerreko etxetxu hau lotara doa, esan agur, bota pa!

Ikasiko dute

Ikasiko dute

eskolan

gure seme-alaben

seme-alaben

seme-alabek

izan zela inperio bat

ahalguztiduna-edo

Amerikaren iparraldean.

Eta izan zela haren aurrean

zutitu zen Allende bat

eta handik gutxira (36 urte instant bat baitira historian)

Evo Morales izeneko bat

Amerikaren hegoaldean

eta tartean fidel izan zela Fidel

Amerikaren ez iparraldean, ez hegoaldean

baizik eta irla batean.

Ikasiko dute

eskolan

gure seme-alaben

seme-alaben

seme-alabek

izan zela inperio bat

ahalguztiduna-edo

Amerikaren iparraldean

egun batean, egun erabat eguzkitsu batean,

erori zena. (*)

(*) Erori zen bultza egin ziotelako, jakina, bestela oraindik ere egongo zen zutik etorkizun horretan, etorkizun guztietan.

Negar egin du Evok

Negar egin du Evok eta jantzi koloretsuak ikusi ditugu Boliviako parlamentuan.

Eta koka orriak murtxikatzen ere ikusi ditugu Boliviako parlamentuan gaur.

Negar egin du Evok traje beltzaren gainean tapauka koloretsua jantzita gaur zin egin duenean.

Eta ez du eskuarekin gurutzearen irudia egin, eskuma bihotzean eta ezker ukabila gora egin baitu zin.

Che Guevara gogoratu du Evok eta milaka kokalero hilak, eta Amerikan hildako milioiak...

Negar egin du Evok munduaren aurrean gu guztioi zerbait irakatsiz.

Negar egin du gaur Evok eta nik, ateo sinesgogor honek, sinestu nahi diot, sinestu behar diot. Bestela?

Akatsetatik ikusten da.

Bai. Badakit, esaerak ez dio hori berori; esaldiak akatsetatik ikasten dela dio. Nago, baina, akatsetatik ikasi-ikasi lau katuk egingo dutela, ezaguna baita -beste esaera bat- gizakia dela behin eta berriro harri berarekin estropozo egiten duena. Zer esango dizuet goiko orrialdeaz zuek honezkero pentsatu ez duzuena? Zer ondorio eskaini ahal dizuet hain maite dudan aldizkari honetaz zuek jadanik –inoiz irakurri baduzue- atera ez duzuena?

Irudikatu ahal ditugu:

"-A ver, ¿Qué tenemos en la carta al dire?

-Pues, nombres propios...a ver...sí, habla de Benito Lertxundi, uno que canta, creo. Es Lertxundi con té equis.

-Vale, buscame una foto guapa...

-Lertxundi...Lertxundi... Aquí tienes una guay.

-Jodé, ¿Y con esta cara canta el tío? Da igual, venga pégala y acabamos."

“ ...horra hor lapsus deitzen den zulotxoa, horra azpian zegoena agerian, horra sekretuan gorde nahi zena nabarmen... “ Bernardo Atxaga. Lekuak

Eta akatsetatik, “lapsus deitzen den zulotxo” horretatik, ikusten da -ikusten dugu- zer dagoen kazetariaren buruan orrialdea maketatu duenean, euskara hutsezko aldizkari bateko orrialdea, aizue.

Etorriko da norbait esanez ondorengo alean barkamena eskatu zutela. Ez du balio, Bushek ere onartu du Iraken ez zegoela suntsipen handiko armarik.

Ponga un Lertxundi en su vida!

Artistaren inpunitatea

(Jozulin musika kritikari. To!)

Artistak eta Askatasunak elkartu ondoren munduratzen dituzten umeak ederrak dira beti. Lehengo egunean egiaztatu ahal izan genuen John Tilburyk eta Sabin Bikandik Bilboko Euskalduna Jauregian eskaini zuten ikuskizun-kontzertura hurbildu eta sartu ezinik, lekurik gabe geratu ez ginenok. Ez dago gauza handirik kontatzeko, ez pentsa, ordu beteko inprobisazioaren hitzezko kronikarekin ezinezkoa baita bertaratu ginenok sentitutakoa.(*) Saiatuko naiz, hala ere, deskribatzen sikieran eskena gainean ikusitakoa.

John Tilburyren pianoak sortzen zuen ohe harmonikoaren gainean (batzuetan ohe elastikoa, bestetzutan urezko koltxoiduna edo lastozko ohatzea) Sabin Bikandi saltoka eta itzulipurdika zebilen orain eta baso heze eta lanbrotsura eramaten gintuen gero, ume bihurriaren gisara (ume bihurria baita, hau ere esan beharra dago). Txistuak, txirulak, multitxistuak, alboka, soinua, “jugetea”, marinba... eta azken hau jotzeko bibradore pare bat ere erabili zituen. Zati musikalagoak eta tarte umoretsuagoak ere izan zituen kontzertuak eta jendea (pentsa ezazue asteazkenero txistu kontzertuak entzutera joaten den publiko, nola esan, “heldua” zela) sakelan sartua zuten lehenengo bost minutuetarako, aho zabalik musikariek hurrengo zer eskainiko.

Egon zirenen “negrita” kronikan aipatu gabe ezin utzi Peter Ansorena eta alaba (alaba behar zuen aurpegi harekin), Bilboko Txistulari Bandakoak, Pablo Montesinos, Jon Sanchez Bilboko Udaleko Kultura zinegotzi txit zinegotzia (amaitzear zegoela iritsi zena, bestalde), Sabinen ama, andrea, arreba, Galdakaoko kuadrillaren ordezkaritza zabala eta, azkenik, ezagutuko ez nituen asko eta sartu ezinik geratu ziren beste asko ere bai.

Ez itzazue izen hauek ahaztu: John Tilbury & Sabin Bikandi; egingo dituzte aurrerantzean kontzertu gehiago eta gauza bat esango dizuet: ez galdu hurrengoa.

Artistak, artistaren inpunitatea baliatuz, honakoa kantatu zigun, halako batean: “En este pueblo todos se tocan los huevos”. Ez da egia; batzuek behintzat, garunari ederto eragiten diote. Ez ahaztu: John Tilbury & Sabino Bikandi (criador de canarios).

(*) “Musikari buruz hitzegitea, arkitekturari buruz dantzatzea bezain zaila da” irakurri nuen behin ez dakit non.

Euskaldunon umorea

Galtzen ari gara. Umorea esan nahi dut. Oso serioak gara eta egiten ditugun gauzak ere oso serioak dira. Aberriaren patua jokoan dugu egunero, momentu historikoz betetako garaietan bizi gara. Nago, orain dela ez oso gutxi (*) ez zitzaiola horrenbeste begiratzen gure betebehar historikoari edota zuzentasun politikoari eta hiztegirik salduenean (ia bakarrean, egia esan) ere topa genitzakeen euskaldunen umorearen (eta batzuen malaletxearen) adibide ederrak. Ondokoak “Hiztegia-80”-koak dira:

Zirri: 1 acción de palpar las curvas femeninas, más o menos disimuladamente con el consentimiento tácito de su dueña. 2 empujones cariñosos que se dan los jovenes de ambos sexos.

Euskaltzaindi: Academia de la Lengua Vasca; nombre de evidente incorrección gramatical inventado, a raíz de su fundación, por los puristas, con la oposición de don R.M. Azkue, a fin de evitar el erderismo (!?) Euskal Akademia, y que por conservadurismo, no del todo explicado, se mantiene en la actualidad como denominación de la institución del país llamada a velar por la pureza del idioma.

Euskaltzaingo: nombre propuesto por Azkue para denominar a la corporación académica de la lengua vasca, y que por la presión de los aranistas, deseosos de formar más nombres en –di para justificar así el Euzkadi del “maestro”, no fue aceptado en votación, triunfando, para vergüenza de la propia academia, el término incorrecto Euskaltzaindi.

Ertzain: miembro del servicio de orden del PNV. 2 vide hertzain.

Hertzain: guardia, miembro de la policía autonoma vasca.

Euskeranto: vide euskara batu: mote despectivo

Euzkadiano: ciudadano de Euzkadi; nombre que se daban a sí mismos los miembros de cierto partido político.

Ez didazue esango ez dela mundiala “cierto partido político” hori. Non aurki dezakezue oraingo hiztegi serioetan halakorik? Ez ezazue galdu aukera, “Hiztegia 80”-ren ale bat eskura baduzue, euzkadillero, euzkadi, euskadi, euzkeldun-zar eta beste hainbat hitzen gaineko esanak irakurtzeko. Gozatu egingo duzue.

Enfin, geroago etorri ziren HIZTEGIA 2000, HIZTEGIA 3000, ELHUYAR, HIZTEGIA.NET, OEH... hobeak, potoloagoak; serioagoak, hitz batean. Baina ez ziren izango hain graziosoak, ez horixe.

(*) 1980 ez da oso aspaldi nire denboraren pertzepzio partikularrean...

3

1

A: Ikusten dut telebistan Palestinan atentatua izan dela, Gazan. Gehien bat mendebaldarrek erabiltzen duten hotel batean, Gaza osoan alkohola zerbitzen zuten leku bakarrean. Debekatu egiten baitie erlijioak (Islamak) alkohola edatea.

B: Hemen, mendebaldean, laster esan ahal izango dugu “erretzea debekatzen ez duen leku bakarrean”. Debekatu egiten baitigu erlijioak (Osasunak) tabakoa erretzea. Zenbat urte barru debekatuko dute alkohola edatea?

Nolatan ausartzen naiz debeku biok alderatzen? Parekatzeko modukoak al dira?

2

Italiako irudiak telebistan. Etorkinak ikusten ditut albistegian, harrapatu eta gero edukitzen dituzten aterpeetatik atera dituztenean. Arropa mendebaldekoa, modernoa, daramate soinean eta beren ondotik poliziak eta bolondresak dabiltza laguntzen, besoetatik oratzen eta ber-herriratuko dituen hegazkinerantz bideratzen. Poliziek eta laguntzaileak ere moderno jantzita doaz (Badakizue nola janzten diren poliziak poliziaz janzten ez direnean: “vestidito pero informal”). Gaua da eta irudiak ilunak. Detaile bakar batek adierazten digu nor den etorkina eta nor polizia: latexko eskularruak daramatzate poliziek.

3

Nire urteguna da. Zorionak Jozulin!

Kontraesanak / Kontra esanak

Kontraesanez betetako herrian bizi garela entzuten aspertuta gaude. Kontraesana baita elebitara argitaratutako liburuaren egileak ele bietako bat ez ezagutzea. Kontraesana ere badelako argazki liburu baten argazki oinak euskaratu behar dituenak argazkiak ikusi gabe itzuli behar izatea. Kontraesana da diru publikoz ordaindutako liburuari argitaratu aurretiko gainbegirada euskaldun batek eman ez izana.
Kontraesana da, azken batean, herri normal(izatu) batean biziko bagina bezala bizi nahi izatea.
Gure kontra esanak dirudite; gure kontra eginak dira, baina.

Iraultza blogosferan

Ezusteko ederrak astindu du gaur euskal blogosfera eta are gehiago Wall Street bera ere, euskal enpresa batek Goggle ahalguztiduna erosi duela zabaldu denean. Cope & Zintas euskal zopware enpresak AEP zitala (OPA hostil) egin eta Goggle-ren akzioen gehiengoa eskuratu du. Cope & Zintas enpresa ezaguna da Zopa programazio hizkuntza asmatu izanagatik eta batez ere www. susmatu.com, www. augki.com , www. egibar.org eta www .gehiena.net euskal guneak direla eta. Cope & Zintas enpresako buru, eta oraindik aurrera Blooger plataformaren jabe, Zuzendari Orokor eta Nagusi den Javiertxo F. Hosto-Latzak zera esan digu: “Zer uste zuten ba, ez ginela ausartuko, ala?”

Bestalde, Blooger eta Goggle-ko langileek BEGA (Blogeatzeko Euskararen Gaitasun Agiria) atera beharko omen dute.

Harridura zen nagusi “egibarnautak” taldekoen artean ere; zerrendako mezu bat lortu dugu, honela zioen:

Adi gero, mezuak bidaltzeko: egibartarrak-/9hXvnWue/9Wk34tik3J/w <>public.gmoni.org http://www.egibar.org/zerrendia egibartarrak-leave <>9hXvnWue/9Wk34tik3J/
“Edarra ein desku Javiertxok arerixuakin juanda, ondiñokarren dakat buruan goizeko albistia zerrendian irakorri dodanian... Siñistu biar dogu barrixa, ala ze ostixa? “
Adi gero, mezuak bidaltzeko: egibartarrak-/9hXvnWue/9Wk34tik3J/w <>public.gmoni.org http://www.egibar.org/zerrendia egibartarrak-leave <>9hXvnWue/9Wk34tik3J/w 2005/12/28

Blogero.net enpresako G. Ketedén ere txundituta harrapatu dugu: “Jode!, bagenekien sorpresaren bat ateratzekotan zebiltzala, baina, hau....hau!”.

Hartzapanda seguritate enpresako Aitor Agirregomezkortakoategorrieta eta Yajúm! Ezpania-ko Xabier Ezeizabarrenetxekotegi ezin izan ditugu elkarrizketatu paradero ezezagunean aurkitzen baitzuten beren burua.

Hau izan da dena oraingoz. Erantzunetan aktualizazioiak izango dituzuelakoan gaudete.

Gabon Basa!

Agurea

Agurea erietxeko ohean dago. Egun batetik bestera bihurtu da gizona agure, instant batean igaro du muga. Ezin egona. Arnas urduria. Goizaldeko ordu bietan kaleko zaratarik ez da jada. Erietxeko hotsak motelduta iristen dira gela isil eta ilunera, ez dira hots gozoak: beste geletakoen telebistetako barreak, txaloak eta algarak; larrialdietako txirrinak, erizainak lasterka... Ondoko gelatik aiene ahulak datoz tarteka. Begiraiozu sueroari. Arnas urduria. Ezin egona. Goizaldeko laurak, oraindik ez du egunak argituko, badakizu: “Santaluzietan gaba da luze, Sanbernabetan egune”. Bostak, erizaina sartu da, irribarrea eskaini dit. Termometroa.
Ondoko gelatik aieneak datoz berriro. Gureak dira. Etorkizunetik datoz.

Zer nahi dugu ba?

Herririk autokritikoena izatera heldu ginen aspaldi. Autoflagelazioa gustatzen zaigulakoan nago; ez dakit, ordea, hezkuntza judeokristauaren eragina ote den ala zapalduaren konplexua (beti dena egiten dugu txarto, beti dena egiten dugu txarto, beti dena egiten dugu txarto...)

Eta, jakina, besterik ere badago: munduan diren korronte guztien aurka egitearena ere oso euskalduna da; beraz, modernoena izateko justo oraintxe arrakasta izaten ari denaren kontra egin behar dut, ez dezatela pentsa hainbeste jende eramaten duen ekitaldi, ideia edo taldearekin ados egongo naizenik. Nire “protestalari-enfant terrible” irudiarekin ez letorke batere bat, mesedez!.

Eta beraz, esan behar dut Durangoko Azoka (*) merkatu hutsa dela, eta jendeak irakurriko ez duena erosten duela, ezagun gehiegi topatzen dugula Durangon (hori ere ez da ona, antza) eta orain gogoratu nahi ez ditudan beste zenbait iritzi sakon, mamitsu, hanpatu eta larriak.

Itxura denez, iritzigile hauek ez dute –esaterako- herriko boleibol taldeko Gabon Otzararen zozketarako txartelik erosten, ez dira sekula joan herriko emakume jubilatuen abesbatzaren emanaldi erabat aspergarrietara edo ez diote erosi lehengusu musikariari bere rock talde marabillosoaren maketa jasanezina...

Bostehun milako herri txiki txikitua gara, gure herrian ere gutxiengo urri, garena garelako eta izan nahi dugulako epaitu eta gartzelaratuak sarri. Herri honetan gauza asko egiten dira “por la patria” eta egiten jarraitu beharko. Eta zer?

Zer nahi dugu ba, herri normala bagina bezala bizi? Ba, sentitzen dut baina luze joko du.

(*) Hitz eman nion neure buruari ez nuela Durangoko Azokaz jardungo, baina ikusten duzuenez ezin naiz neure buruaz ere fidatu.

Loteria

Hor eskumatara ikusten duzuen “scroll” horretan jarri behar nuela deliberatu nuen irakurri nuenean George Bernard Shaw delakoaren ateraldia: “Loteria tontoen gaineko zerga da”. Graziosoa iruditu zitzaidan eta gauden garairako ezin aproposagoa, denok izango baitugu honezkero loteria, zozketa eta abarretan euro mordoa xahutua; kajoi bete daukat nik. Halako aipu xelebreak irakurtzean beti pentsatzen dut ze tipo argia izan behar den ateraldi bitxi sorta bat historiarako utzi ahal izateko. Badira era honetako pentsalariak, guri sarri burutik pasatakoa esaldi borobil batez laburbiltzeko gai direnak, jendea pentsakor uzteko ahalmena dutenak, beren xehean. Bernard Shawrenak dira, adibidez, hauek: “Estatistikak frogatuko dizu nire auzokoak auto bi baditu, bana daukagula” edo “Dirua ez da ezer, baina diru asko... hori beste gauza bat da”. Bila ezazue sarean, esaterako La Rochefocauld edo George Bernard Shaw bera ere, ikusiko duzue nola bakoitzaren esaldi bat baino gehiago ezagutzen duzuen, nola entzun edo irakurri duzuen inoiz baten bat.

Halakoak begitantziñoak nerabiltzan buruan halako batean George Bernard Shaw begien aurrean agertu zaidanean –ez, bera ez; bere izena- berarengandik espero ez nuen kontestu batean. Mitomano samarra izaki, ez nuen espero Shaw-engan alderdi ilunik topatzerik; baina, jakina, badu. George Bernard Shaw, antzerki idazlea, kazetaria, kritikaria... eta arrazista amorratua. Beste batzuekin batera, eta ez nolanahikoak -Theodore Roosewelt, Winston Churchill, Alexander Graham Bell (telefonoaren asmatzailea), H.G. Wells idazlea...- eugenesiaren alde agertu zen; eugenesia gizakiari aplikatzearen alde, alegia. Eugenesia, hitz bitan esanda, zenbait giza talderi –juduak, beltzak, adimen urrikoak, gaizkileak, txiroak...- ugaltzea debekatzean datza. Horretarako, milioika pertsona antzutu, esterilizatu, behar zituztela ondorioztatu zuten. Horrelaxe bakarrik salbatuko zen giza arraza, George Bernard Shaw eta bere lagun famatuen iritziz.

Eta pentsatzen jarrita, pentsatzen dut George Bernard Shaw hark ez zuela kontuan izan, hain zuzen ere, berak esandako zerbait: “Eskarmentuak erakusten digu gizonak ez duela eskarmentutik ikasten” .

P.S.: Konturatzen naiz ez dudala loteriaz hitzegin baina zer egingo zaio, halakoa naiz eta halako pentsakera sakabanatua du nire neurona –lanpetu- bakarrak.

2. P.S.: Esanak esan, zortea opa dizuet loteriaren zozketan.

3. P.S.: Zortea neure buruari ere opa diodanez, aditz berria asmatuko dut: Nik guri zortea opa digut.

Errealitateak begien aurrean eztanda.

Tentazioa izaten dugu batzuetan pentsatzeko gauzak, gertakariak, mekanismo ezkutu batez elkar lotuta daudela, ikusten ez ditugun hari ilunen bitartez bat egiten dutela geure begi harrituen aurrean pausatu arte. Baina ez da horrela, gertakarien arteko loturak geuk egiten ditugu geure ideologia, aurrejuzku eta, batez ere, espero dugunaren arabera.
Hau guztia erabili dut buruan ondoko gertakariok zergatik lotu ditudan jakin nahian:

* Zapinaren zapinez Canal Euskadin lur hartu dut, Txetxu Ugalderen saioan, Jon Arretxe ikusi dudalako “Kleopatra” bere azken liburua aurkezten. Jonek “Cleopatra” Galdakao eta Basauri artean zegoen putetxe megakutrea zela argitu duenez, ea putetxeekiko afizio berezirik duen galdetu diote (je, je, je) Joni, eta ea berarekin bizi den neskak afizio horren berri duen ere galdetu diote (ji, ji, ji). Jonen ezkerrean zegoen vanessaren txanda izan denean etorri da onena:

-Estoooo, tú escribes en euskera, verdad? No te has planteado nunca, no sé... escribir, no sé... en castellano? No sé... tendrías como más audiencia, no?

* Oraindik ere zeharo harritzen naizelako zeharo harrituta, ordenagailura joan eta berri honek salto egin dit begietara. Beste leku batean irakurri dut:

“Entonces la enfermera se puso a dar gritos al ver lo que había en el suelo. Y yo lo que hice fue irme a la enfermera a intentar que dejara de gritar, pero no le hice nada, ahí está viva, lo puede contar. No le hice ningún daño, simplemente le intentaba sujetar, taparle la boca para que no gritara y en esto pues con el ruido de la pistola y los gritos salió... pero yo no le vi porque estaba de espaldas y le escucho los disparos que hizo Luis, no sé cuántos,pero bastantes, ocho o diez disparos tranquilamente.”
“Entonces yo me volví y estaba en suelo, este señor estaba muerto. Entonces dejó degritar y bueno ya estaba hecho y Luis vi que ya se iba.”

Gogoratzen dut 1984ko azaroaren 20 hura. Klasean geunden, Jon Kortazarrek eman zigun albistea: Gaur ez da aingeruen sexuaz hitz egiteko egun bat, esan zuen.

* Beste berri hau ere irakurri dut, Wafa etorri zait burura, eta euskaldunok ez ote garen hagiografietara lar zaletu aspaldion.


Ezin ditut ikusi hiru gertakari hauek lotzen dituzten hari ezkutuak; hori dela eta erabaki dut lotura nik neuk egin dudala neure ideologia, aurrejuzku eta espero dudanaren arabera. Asmatu ezinik nabil, ordea, zehazki zer dela eta lotu ditudan.

Estilo kontua

Estilo landua:

Diru laguntzak. Esan nahi baita, diruzkoak eta esan nahi baita laguntzak. Eta hiztegiak -euskaraz nahikoa argi geratzen ez bada- halaxe erdaratzen dituenak: ayuda, auxilio, asistencia, colaboración, apoyo; hau guztia burutzen du laguntza ematen duenak. Dena delakoari benetan ordezkatzen duena baino laguntza handiagoa helarazten badiozu, adierazten ari zara estimua, sostengua, laguntasuna... eta kasuren batean sorospena ere baliteke. Eta aurreko honetatik ondoriozta badaiteke ere, komeni da argitzea halakori gizartean islatzen duen baino gutxiago esleitzen badiozu, adierazten ari zarela, argiro, bere egitasmoak ez duela beste harenak beste balio.
Azkenik, baliteke baten batzuei duten garrantziagatik baino beste arrazoi ilunagoengatik gainlaguntza moduko bat esleitzea.
Eta kasualitatea ere izango da (ez nuke nahi uler dezazuen nahita egiten dutela) baina euskara mordoilo pluriakastuna erabiltzen duten batzuek zati handia hartzen dute dirulaguntza horietatik; nire, zure, gure dirutik, aizue.

Estilo landu gabea (bastante primitiboa):

Aber: Zelan ostia emon ahal dotzie Vocentoko gaurkoempresa.com fantasma horreri sustatu.com-eri baino gehiau? Eta Aldaketa16ri? Zelan emon ahal dotzie ARGIARI emoten dotzien erdia baino gehiau, darabillen euskera mokordo horregaz, eta ganera zuzendariak berak ezin badau aitu bere aldizkari horretan publiketan dana?
Esplikau beharko dostie, ze nire diruagaz dabiz.

Laburbilduz, adibide bat (inongo estilorik behar ez duena):

Vocento Mediatrader, S.L. ___www.gaurkoempresa.com 61, 28 ___7.586 €
Codesyntax, S.L. __________Sustatu.com 87,45 ____________6.370 €

(hasperena)

Egun ona izan baduzu, sakatu hemen, hemen eta hemen; pasatuko zaizu.