Izen ala ez izen

Seme-alabak(*) mundura ekartzeak baditu bere matrakak. Lehena –first but not last- da umeei izena ipini behar diezula. Ezin zara ibili kaletik: E!, Txo!, Neska! eta horrela ze baten batek denuntzia bat jarri ahal dizu eta hemengo epaileak ezagututa seguru behartzen zaituztela semeari Eduardo eta alabari María edo Cristina ipintzera, esaterako.
Kontua da izena ipini behar diezula. Eta, beti bezala, euskaldunontzat gauzak gatxagoak dira; konplexuagoak, modernoago esateko. Alberto deitzen bazara ez dizu inork esango: “¿Y qué traducción tiene?”, baina Aritz deitzen bazara hor datoz: “¿Cómo se traduce?, edo “Josu es Jesús, ¿verdad?”. Txahalagarria, zinez.

Izena jartzeko orduan kontuz ibiltzea komeni izaten da, ordea. Honako zerrendakoak ez ditut ezagutzen baina probabilitateen teoriaren arabera inoiz existituko dira, seme-alabak ekartzen jarraitzekotan:

¸ Abel Abeletxe Korta
¸ Nerea Azpitarte Zabala (Kike Amunarriz)
¸ Nerea Zabalegi
¸ Hibai Zabala
¸ Hurbil Urrutia
¸ Galder Dudagoitia Preguntegi
¸ Ana Sagasti Anasagasti
¸ Zugaitz Urkia
¸ Haritz Aristi Aretxaga
¸ Arkaitz Roca (Antton Olariaga)
¸ Itxaso Zabala Uharte
¸ Ur Urberuaga Ureta
¸ Aizpea Osaba Alaba
¸ Arritxu Arriandiaga Arriluze Arrillaga
¸ Hodei Urrutia (Itzultzeko eskatzen badizute ezin egokiagoa. Esaiezu Nube Lejana esan nahi duela. Oso “indigena” geratzen da.
¸ Asun Basoko Sasia
¸ Aitor Mena Apaizarena
¸ Hur Urriza Itxaurraga Gaztañaga
¸ Oihan Basoko Mendia
¸ Ekaitz Barea (Oximoron deituko diote Ikastolan)
¸ Maite Egidazu
¸ Lore Igartua
¸ Garazi Lizarra
¸ Zigor Andia
¸ Iraultza Iraeta
¸ Nora Bidea Biot (abizenak neuk ikusiak)

(*) Inoiz ez dakit seme-alabak gidoia tartean ala gabe idatzi behar dudan. Ez da normala.

Feministak ere bai. Feministak ere ez.

Blog honetako milaka irakurleetatik erdiek sikieran pentsatuko duzue aspaldion ozpinduta eta erretxinduta nabilela, hain nabil ozen eta zakar idazten post guztietan, honengatik eta bestearengatik protestaka. Ez naiz berez horrelakoa baina kontu batzuek neure onetik ateratzen naute, adibidez hipokrisiak. Hipo-krisiak ez dauka zotinarekin zerikusirik (sartu hemen barre enlatatuak) baina izan behar luke, ze egunkaria irakurtzean nire begiek (biek gainera) zotina izan balute bezala egin dute salto. Harrapatu ez banitu hortik zehar joango ziren. Harrapatu ditut, ordea, eta Berriaren azken orrialdea irakurtzen jarraitu ahal izan dut: “Kazetaritza ez-sexista” zioen. Argazkiak eman dit lehen arrastoa: lehen planoan liburua, erdara hutsean: “LIBRO DE ESTILO para evitar el sexismo en los medios de comunicación”. On ustekoa naizenez, pentsatu dut liburu hau erdarazko eta euskarazko zatia behekoz gora alde banatan dauzkan horietakoa izango zela, eta izango da, seguru asko. Baina irakurtzen jarraitu eta gorotza topatu behar: “Aitortu behar dugu euskarazkoa ezin izan dugula nahi beste landu, ez dugulako horren inguruko aditurik topatu”. Oi, ze peeenaaaaa! Izango da hemen ez dagoelako filologorik…Ezaguna da euskaldun bakoitzak badaramala barruan filologo bat, iritzia ematera noiz irtengo. Batzuek filologoa ez ezik, itzultzailea eta euskaltzaina ere daramatzate barruan, hizkuntzalari kuadrila bat barrenean.

Txantxak alde batera, beste adibide bat. Lehengoan, herriko Gazte Plana bideratzeko bilera baino lehen, txostena bidali ziguten. Asmatu duzue, erdara hutsean zegoen. Zer dela eta galdetu, eta hona erantzuna: azken momentuan egin zutela eta astirik ez euskaratzeko. Ondorioz, erdaraz egin da. Eta “itzultzeko” astirik ez.

Ba hori, honelako kontuek ozpindu egiten nautela, baina pasako zait…

Gaur pozik nago

Gaur pozik nago, eta ez da eguraldiagatik, ezpada gaur egunkarietan hauxe irakurri ahal izan dudalako:

Hizkuntz ereduen politika kolokan utzi du Jaurlaritzaren azterketak

eta

DBH amaitzean ikasleen %60k ez luke B2 nazioarteko mailako azterketarik gaindituko

eta

D eredukoen herenak ez luke gaindituko

eta

B ereduko herenak bakarrik gaindituko luke

eta

A ereduko inork ere ez luke gaindituko.

Argitze aldera, B2 maila hau euskaltegien 2. maila da, 8-9. urratsa. EGA baino askoz ere maila apalagoa.

Hala ere, esan dizuet, pozik nago. Pozik nago egunero ez dizutelako arrazoia ematen. Eta irudi nezake handiustea edo nahi duzuena baina nik esan nuen. Bere garaian, zegokionak irakurri ahal izan zuen. Ez nuen nik bakarrik esan, ez horixe, baina nik esan egin nuen eta idatzita geratu zen 2002ko azaroan hitzak haizeak eraman ez zitzan. Artikulua bidali nuen sustatu-ra, Euskaldunon Egunkaria-ra, Gara-ra, Deia-ra eta El Correo Español El Pueblo Vasco-ra. Aurreko hiruretan agertu zen, beste bietan ez, ahaztuko zitzaien edo...

Hauxe nioen, besteak beste:

“Euskara ikasi nahi duten helduak gero eta gutxiago dira, datuei erreparatu baino ez dugu egin behar horretaz jabetzeko. Zergatik, ordea? Kultura Sailburuak ba omen daki: “D” ereduan matrikulatutako umeak gero eta gehiago izanik, hezkuntza sistemak bermatzen du gizartearen euskalduntzea. Zenbat eta euskaldun gehiago ekoitzi eskoletatik, orduan eta gutxiagok joan behar izango dute euskaltegietara euskalduntzera. Pozgarria izango litzateke egia izango balitz. Benetan uste al du sailburu-euskaltzainak “D” ereduan ikasitako gazte guztiek (edo gehienek, behintzat) euskara maila ganorazkoa lortzen dutela? Eta “B” eredukoak? Eta “A” eredukoak?”

Baina pozik nago... Ez dakit harrapatzen duzuen nire ironia fina.

Alferrik gabiltza

Kotxean gindoazen orain dela “nik nahi baino urte gehio” eta kotxearen kasetean Miles Davis. Workin’ diskoaren lehen kanta: It never entered my mind, berez balada liluragarriaren bertsiorik zirraragarriena. Neu gidatzen nindoala, atzean lagun musikari bat zihoan eta, halako etsipenaz, esaten entzun nion: Alferrik ari gara, ez dugu sekulan sortuko hau baino doinu ederragorik; orduan, zertan gabiltza hainbeste musika, hainbeste entsaiatu eta hainbeste letxe? Zehatzagoa izanda, "arpelik gabiz" esan zuen "alferrik ari gara" beharrean, baina barkatuko dit berak lizentzia... Noan harira, baina.

Sarritan izan dut sentsazio hori; zeozer irakurri eta, “hau ezin leikek hobetu” pentsatzen duzu.

Edertasun konzentratuaren adibidetzat dut adibidez honakoa:

Cer ete da andra erdiaen çauria?

Sagar errea, eta ardoa gorria.

Alabaya, contrariomda Milia:

Azpian lur oça gañean arria.

MILIA LASTURKOREN ERESIA (XV-XVI)

Sagar errea, ardoa gorria; azpian lur hotza, gainean harria. Entzun duzue?

Lagun, ezagun edo hurbileko baten heriotzean, bestalde, burura etortzen zait euskal esaera zahar aldi berean eder eta krudelena, gutako bakoitzaren eta gu guztion bizitza zentzugabea gupida barik laburtzeko gai dena, errukirik gabe zer garen gogorarazten diguna: “Ugatzetan edana zerraldoetan isuri”.

Ganorazko zeozer gehiago esan daiteke bizitzaz?

Is there any God?

Egunokaz, hainbeste aitasantu eta aitasantu, buruan bueltaka ibili dut zenbat jendek sinisten duen jainkorik badela. Sinisten al dute, benetan? Are, aitasantuak berak sinisten al du? Betidanik iruditu zait ezetz, aitasantu eta kardinalen bilera klandestino eta konklabistiko horietan euren artean xuxurlatu egiten dutela: “Ahalegindu behar dugu “sekretuaz” jabetu ez daitezen” dio batek; eta besteak: “Bai, gure akabua litzateke”.

Tira, teoria konspiratibo hauetaz aparte badut honetaz zeozer esateko gogoa.

Entzun:

Eman dezagun lagun batek zera esaten dizula:

-Aizu, dragoi gorri bat daukat etxeko garajean.

Ez duzu barrerik egiten, zeure laguna delako bestela... Barrearen aukera baztertuta, nik uste dut hasiera batean harritu egingo nintzatekeela. Harritu, dragoi bat edukitzeko zure garajea handi samarra izan behar delako, pelikula amerikanoetan agertzen direnen modukoa, behintzat –badakizue zelako garajea, pertsiana handiduna, barruan bi auto, motor bat eta tailer mekaniko osoa bertan sartzeko modukoa- . Eta azkenik, harritu, ezin duzulako imajinatu zure lagun bat garajean dragoia daukala esaten.

Berak baietz. Tira. Orduan, esaten diozu ea ikusten uzten dizun dragoi hori. Eta une horretan zure lagunak diotsu ezin dela dragoia ikusi. Gorria izan arren, ikusezina dela. “To!” pentsatzen duzu. Gehiago pentsatzen duzu eta Sherlock Holmes hari bezala bururatzen zaizu dragoia harrapatzeko modua. Diozu: -Aizu, garajeko zoruan irina botako dugu eta dragoia mugitzen denean oinatzak utzi eta jakingo dugu hortik ibili dela. Zure lagunak irribarrez begiratzen dizu eta dio: -Ez du lurra ikutzen, lebitatu egiten du, flotatu... “To!” pentsatzen duzu, berriro. Ba, isil-isilik egongo gara eta zuk janaria ematen diozunean entzungo dugu jaten edo txiza eta kaka egiten edo puzkerrak botatzen (egoeraren irtenezintasunak eskatologiara bultzatu zaitu).

Egoerak gainezka egiteko zorian dago. Baina, Sherlocken porrotaren ondoren, Watson datorkizu laguntzera. Eta esaten dio zure lagunari: –Aizu, laguntxu: mugimendua sumatzen duten sentsorez beteko dugu garajea. Hori nahikoa ez balitz, sentsore infragorriek tenperatura aldaketarik ñimiñoena igarriko dute eta argiaren espektroaren zabalera osoa hartzen duten argazkiak egingo ditugu. Sentsore sismikoak ere ipiniko ditugu. “Harrapazak!,” hau pentsatu baino ez duzu egiten, ez dezagun ahaztu zure laguna dela.

Zure lagunak irribarrez begiratzen dizu ostera ere eta hitz gutxitan azaldu dizu dragoia ezin dela ez ikusi, ez entzun, ez sentitu, ez somatu, ez usaindu, ez ezer baina, hala ere, berak dragoi gorri bat daukala garajean, hantxe bertan. Eta dragoiak berak bai, dragoiak gu entzun eta ikusten gaituela. Eta ez diogu esango gure lagunari ez daukala dragoirik, ezta? Ez horixe!

Esan ahal dioguna zera da: ze diferentzia dago inola ere atzeman ezin daitekeen dragoiaren eta dragoirik ez egotearen artean?

Horrelako zeozer kontatzen zuen Carl Sagan zientzialariak jainkoaren existentziaz galdetzen ziotenean.

Amaitzeko, jainkoaz duzun jakinmina asetu nahi izanez gero, hona hemen Jainkoaren F.A.Q.-en web orria.

Metabloglogia

Zergatik idazten zuen galdetu zioten idazle bati eta “ez hiltzeko” erantzun omen zuen. Ez nuke nik jakingo zer erantzun, agian idazlea ez naizelako. Zergatik idazten dut, ordea? Zer dela eta sentitzen ditut tximeletak sabelean “publish post” sakatzeko orduan, nola edo hala ehun eta piku hitz elkartu ondoren?

Betidanik izan dut idazteko harra barruan, betidanik hontaz eta hartaz jarduteko beharra, zergatik ez dakidan arren. Idazle izatea, idazle izaera hartzea, ordea, gauza serioa iruditu zait beti; serioa, ulertu bedi, lanbide zail, nekoso eta agian eman ezin dudana eskatuko lidakeena. Baina, hara non, blogak aurkitu nituen eta lehenengoak irakurtzen hasi nintzenean barruko harra esnatu eta hasi zitzaidan matraka ematen. Ezagutzen duzue ondoren zer gertatzen den, zeure burua “loop” edo bukle batean harrapatuta ikusten duzula: -Eta neuk ere blog bat egingo banu....baina nori interesatuko zaio ba, nik idazten dudana...-Eta blog bat egingo banu...baina nori interesatuko...

Egun batean, baina, ikusten duzu oso erreza dela bloga egitea baita zu bezalako ziberpaletoentzat ere eta hortik aurrera barruko harrak ematen dizun txapa jasanezin bihurtzen da.

Ematen duzu saltoa.

Oraindik ere ez dakit zergatik nabilen hemen begitantziño hauek aireratzen baina lehengoan aurkitu nuen pista bat. Entzun adi:

“-Hori gustatzen zaio jendeari: kontu handiak entzutea.

-Hik uste?

-Nori interesatuko zaio nire moduko baten historia?

-Askori. Niri.”

HAN GOITIK ITSASOA IKUSTEN DA Julen Gabiria 175. orr.

Eta orain “publish post” sakatuko dut.

Haiku kaiku

Gaztainondo txikia
hazi da basoan.

Baina hiru urte ditu !!!

Pornografia

Zuetako batzuk pentsatuko zenuten, gaizto halakoak, helbide “interesgarri”ren batzuk emango nizkizuela izenburu honekin. Ba ez. Aita Sainduari buruz hitzegingo dugu.
Ez nuen asmorik honetaz hitz egiteko baina, beti bezala, egunkariak irakurtzeko daukadan ohitura konpultsiboak nakar orri zurira. Banengoen ba ni komunean, eskusuen irakurtzen baita ondoen egunkaria, (*) eta berri batek haginka egin dit. Honela zioen:

“No se puede culpar al Papa de las muertes por SIDA en Africa”

Eta ulertuko duzuenez, horrelako berri batek haginka egiten duenean min egiten du, eta garbitu ezean zornetu ere egin liteke.
Ea ulertu dudan. Errua ezin bazaio bota soineko zuri luzez jazten den gizon hari, norena da errua? Erantzuna ezin da beste bat izan: afrikarrena eurena. Ba ez, majoak, hori ez da horrela. Gona jantzi eta odola edateaz aparte, Jesu Kristoren ondorengoa zarela badiozu ardura bat daukazu. Aita eta gainera Saindua zarela sinistuta dauden milioika pertsonarengana nagusi moduan bazoaz, kondoia erabiliz gero infernuarekin mehatxatuz ardura bat daukazu, motel. Eta aurrera ateratzeko modurik ez duenari datozen seme-alaba guztiak edukitzeko esaten badiozu, jakinda gehienak gosez hilko zaizkiola, arazo bat daukazu, txo: kabroi hutsa zara.
Beraz, eta quod erat demostrandum errua Aita Sainduaren da. Jon Pol-ena izan da eta hurrengoarena izango da. Amen.

Ba ez neukan honetaz hitzegiteko asmorik, ezpada azken aldi honetan Vatikanotik eskaini diguten espektakulo pornografiko-nekrofilikoaz, baina beste egun baterako utziko dugu.

Bufff! Nahiko mitineroa atera zait gaur begitantziño hau, ezta?



(*) Gaurkoan DEIA irakurtzen egon naiz baia, zin dagizuet, komunean irakurtzeko onena El Mundo da. Lagundu egiten du.

On Luis

Goizaldeko ordu bata. Semea negarrez.

-Aaaaaiitaaaaa!
-Zer?
-Ezin dot lorik ein.
-Zer ba?
-Zegaitik dau Andoni kartzelan? Noz urtengo da?

Mila bederatziehun eta laurogeita hamarrean izango zen, hantxe-hortxe, urte bat edo bi gora behera. Ikaskideak “epatatu” egiten zituen On Luisek, etengabe, umorez. Esaldiak itzultzen hasi… eta ondoko ikasleari: -Nahi baduzu, latinez esango dizut! Esan eta egin, euskaratzeko esaldiak latinez esaten zizkion ondoan zeukan ikaskide oraindik bizarbakoari. Jakina, ikaslea aho zabalik. Jakinduria itzela susmatzen genion edozertaz ari ginelarik ere. Esku pilota zuen, eta du, gustuko. Bueno, gustuko, ez bere pasioa da. Esku pilota eta bere semea. Esaten zidan: -Tengo al chaval en la pelota! No sabes cómo le da! Gero hori euskeraz esaten ikasi zuen, hori eta gehiago.
Urteak joan eta egun batean kalean topo egin genuelarik, AEKra joan zela esan zidan,”Arregi izorratzeko, kar, kar, kar!”, orduan Joseba Arregi baitzen Kultura Sailburua.
Urteak berriro pasatu ziren (hori besterik ez dute egiten kabroi halakoak, pasatu eta pasatu), eta urteekin neuk ere izan nuen alaba eta gero semea, “chaval” bat, alegia. Eta, zer diren gauzak, umeari esku pilota gustatu.
Hara joan nintzen ba, frontoira umea Adiskide pilota eskolan apuntatzera eta hara non gazte majo-majo batek -pilota irakaslea bera, euskaldun petoa- atenditzen nauen eta egin beharreko guztiak erraztu. –Itxi dana neure kontu, neuk egingo dot.
On Luisen semea zen, “el chaval”, Andoni.

Handik gutxira Ertzaintzak atxilotu zuen frontoian bertan, ikasleen aurrean.
Gerokoak ezagutuko dituzue; ostantzean, hemen duzue aukera:

http://www.gara.net/idatzia/20050226/art103311.php

Argia astekarian (2005eko Apirilaren 10a - 1987.alea ) elkarrizketa mamitsua egin diote. Bestela, ondokoetan ere, zehaztasun gehiagoz:

http://tresdegracia.net/pagina.php?id_text=19
http://www.stoptortura.org/iritzi-irakurri.php?id=3
http://www.rebelion.org/noticia.php?id=12353
http://www.gara.net/orriak/P22072004/art90555.htm
http://www.stoptortura.org/iritzi-irakurri.php?id=8


Andoni Beroiz, aldi berean leku bitan egotea lortu zuen mutila, etxean dago dagoeneko. Nork ordainduko dizkio kartzelako 1095 egunak, 36 hilabeteak, 3 urteak?
Bitartean eskerrak eta zorionak eman behar dizkiogu bere aitari, On Luisi, semea errubakoa zela frogatzeaz gain, hain ondo idazteagatik.

Limoizko jogurten filosofia

Gure etxean denetariko jogurtak jaten ditugu. Baserriko naturalak, etxeko jogurtak (neuk egindakoak, honetaz hitzegingo dugu beste batean) edota betiko zaporedunak, “sugus” zaporeak dituztenak, alegia. Ba, zaporedun horiek egoten direnean, hor izaten da beti eztabaida ttikia nork zein jango. Koko zaporedunak ez ditugu erosten ez baitago kristaurik hori jateko kapaz denik. Mazedonia, melokotoi eta antzekoak ere gutxitan aurkituko dituzue gure hozkailuan (neuk erosten ditut eta gustatzen ez zaizkidanez...). Eztabaida ttikia limoizko eta mailukizko jogurten artean egoten da. Egoten zen. Hasieran mundu guztiak nahi zuen mailukizkoa eta nik, munduko aita guztiek bezala, umeei eta andreari uzten nizkien gustuko zituztenak eta nik limoizkoak jaten nituen nahiz eta asko gustatu ez. Baina, hara!, urteekin hasi zaizkit limoizkoak gustatzen eta orain neuretzat nahi ditut mailukizkoak baino gehiago.

Eta esango didazue, baina bueno, zertara dator orain hau hainbeste buelta jogurtekin gora eta behera? Ba, arrazoi duzue, jogurten kontu honek, ez dakit zergatik baina zerbait erakutsi nahi didala uste dut, bizitzarako irakaspen sakon bat dagoela bertan gordea... ez dakit, ba; ez dakit ba...mmmmm

Egin barre!

Aspaldikoak dira “AUTOBUSAK BIHAR ETA BERANDU” (mañana y tarde) “TRENEN AZPIKOGONA” (combinación de trenes) BIGARREN LANDAREA (Segunda Planta) eta antzeko beste batzuk. Aipatu eta aipatu, ez digute dagoeneko barrerik eragiten; baina gustura egin dugu barre, eta egiten dugu oraindik, adibidez “Gaseosa Crus del Gorbea”-ren iragarkiak entzutean, bere garaian Chomin del Regatorekin egiten genuen bezala. Gaur egun ere ez dago urrun joan beharrik antzekoak topatzeko. Hona hemen aspalditxoan neuk begien aurrean topatutakoak:

• Bilbondoko “Forum”en: Lehiaketa matxuratua = Ventanilla averiada
• Nafarroako Osasunbidean, Iruñean: Setatik aurrera = a partir de las seis
• EKHI garagardoaren etiketan: Ekhi garagardoa, Euskal Herraren erakusgarri.
• Feu-Vert-en iragarkian: Álava, Bizcaia, Gipuzkoa.

Gehiago nahi izanez gero, hamaika.tk helbidean dauzkazue, Joxe Rojasek ondo apain bilduak, Iturgaichen berbeta psikofoniko-dislalikoak barne. Bestela ere, nahikoa duzue burua alde batera edo bestera zuzendu, ikusten duzuen lehen idazki elebiduna hartu eta hor azalduko zaizue iraina, hor egingo dizue salto begietara erdaldun elebakar ezjakin eta arduragabearen itzulpen kaskarrak. Eta guk, inozook, barre egiten dugu, kar, kar, kar!. Galtzaile izateko jaioak garela sinetsita ez ezik, hondoraino barneratuta daukagu. Ez gara konturatzen txiza egiten digutela burutik behera. Txiza eta kaka. Ea ba! Egin barre!!